ژئوشیمی و پتروژنز سنگ‌های آتشفشانی بخش مرکزی رشته ‌کوه بزقوش، شمال‌غرب ایران

سنگ‌های آتشفشانی و آذرآواری سنوزوئیک گسترش چشمگیری در رشته ‌کوه بزقوش در جنوب سراب (شمال‌غرب ایران) دارند. این سنگ‌های آتشفشانی شامل: تراکی‌بازالت، تراکی‌آندزیت و آندزیت‌های مگاپورفیری با سن احتمالی ائوسن میانی هستند. بافت عمده این سنگ‌ها پورفیری است. کانی‌های تشکیل‌دهنده اصلی آنها پلاژیوکلاز، سانیدین و کلینوپیروکسن است. الگوی پراکنش عناصر کمیاب و عناصر نادر خاکی در تمام سنگ‌های آتشفشانی رشته ‌کوه بزقوش مشابه هستند و با فرورفتگی در Nb و Zr، غنی‌شدگی شدید در Ba، La، Rb و Th و تهی‌شدگی در Ti، Y و Yb نسبت به N-MORB مشخص می‌شوند. نتایج پژوهش‌های ژئوشیمیایی نشان می‌دهد که گوشته لیتوسفری منشأ سنگ‌های بزقوش، تحت تأثیر فرورانش، دچار متاسوماتیسم شده است. نقش رسوبات و محلول‌های آزاد شده از صفحه فرورانده شده، در زایش این سنگ‌ها توسط مقادیر Sm/La نسبت به Th/La و نسبت‌های Ba/Nb (>49) و Ba/Ta (>900)، آشکارمی‌شود. به نظر می‌رسد که گوشته لیتوسفری منشأ سنگ‌های آتشفشانی منطقه بزقوش به وسیله محلول‌های ناشی از فرورانش صفحه اقیانوسی نئوتتیس دچار متاسوماتیسم شده‌ باشد. سپس در اثر بالاآمدگی صفحه اقیانوسی نئوتتیس، شکست صفحه فرورونده، جدایش لایه‌ای لیتوسفر و تکتونیک کششی ایجاد شده است و باعث ذوب‌بخشی لیتوسفر گوشته‌ای متاسوماتیسم شده به وسیله فرورانش می‌شود. در نهایت، ماگمای مولد سنگ‌های آتشفشانی بزقوش به وجود آمده است.